Radzenie sobie z dyskryminacją osób z niepełnosprawnościami we wczesnym dzieciństwie

„Ableizm” odnosi się do idei i działań, które dewaluują osoby z niepełnosprawnościami. Nawet w integracyjnych placówkach dla najmłodszych dzieci zdarza się, że rodziny zgłaszają, że one same lub ich dzieci z niepełnosprawnościami spotykają się ze zjawiskiem ableizmu. Poznanie doświadczeń osób z niepełnosprawnościami może pomóc nauczycielom i opiekunom w radzeniu sobie ze zjawiskiem ableizmu w programach dla małych dzieci.

Bądź świadomy istnienia ableizmu w życiu codziennym

• Społeczeństwo ma tendencję do traktowania niepełnosprawności jako „nienormalnej”, ale jest ona częścią ludzkiego doświadczenia.
• Ableizm powiela stereotypy o osobach z niepełnosprawnościami jako słabych, bezsilnych, żałosnych lub niekompetentnych. W rzeczywistości osoba z niepełnosprawnościami jest kompletną istotą ludzką z prawami, potrzebami i mocnymi stronami. Są one godne szacunku i empatii, niezależnie od tego, jak niepełnosprawność wpływa na ich życie.
• Osoby pełnosprawne czasami nie postrzegają chorób psychicznych i przewlekłych schorzeń jako niepełnosprawności. Ustawa o Amerykanach z niepełnosprawnościami (Americans with Disabilities Act, ADA) uznaje jednak, że przewlekła choroba lub stan zdrowia psychicznego może kwalifikować kogoś do otrzymania udogodnień w szkole lub miejscu pracy.
• Pełnosprawni dorośli często mówią, że czują się „zainspirowani” osiągnięciami osób niepełnosprawnych. Nie powoduje to bezpośredniej szkody, ale przenosi uwagę z doświadczeń osoby niepełnosprawnej na uczucia osoby pełnosprawnej.
• Niektórzy pełnosprawni dorośli niechętnie odnoszą się do udogodnień „dla niepełnosprawnych”, takich jak w pełni dostępne place zabaw lub wyznaczone parkingi. Jednak takie rozwiązania często przynoszą korzyści wszystkim członkom społeczności. Na przykład rampa wjazdowa dla użytkowników wózków inwalidzkich lub chodzików może również ułatwić poruszanie się osobom z wózkami dziecięcymi.

Bądź świadomy i dziel się swoją wiedzą

• Wyszukaj w Internecie i bibliotece książki, podcasty, artykuły i inne zasoby na temat ableizmu i niepełnosprawności stworzone dla dorosłych przez osoby z niepełnosprawnościami.
• Poproś bibliotekarza o pomoc w znalezieniu książek dla dzieci, w których występują niepełnosprawni bohaterowie i które odzwierciedlają postawy sprzeciwiające się dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami.
• Używaj prawidłowych określeń niepełnosprawności i unikaj języka skupiającego się na problemach. Zwróć uwagę na różnice między stwierdzeniem „Biedny Amul jest kaleką przykutym do wózka inwalidzkiego” a „Amul ma uraz rdzenia kręgowego. Dobrze radzi sobie na wózku inwalidzkim”.
• Dowiedz się, w jaki sposób dana osoba woli mówić o swojej niepełnosprawności (lub niepełnosprawności swojego dziecka). Na przykład mama Rani nazywa siebie „mamą autystyczną”, podczas gdy tata Shawna woli: „Mój syn ma spektrum autyzmu”. Pomocne jest poznanie „języka opartego na osobie” (Jonas ma autyzm) i „języka opartego na tożsamości” (Jonas jest autystyczny).
• Unikaj slangu związanego z niepełnosprawnością, takiego jak „Dzieci zachowują się jak szalone” lub „To kiepska wymówka”. Zamiast tego używaj języka opisowego. „Dzieci mają dziś dużo energii” lub „To nie jest dobry powód”.

Proszę również zauważyć, że ableizm nie dotyczy tylko tego, jak osoby pełnosprawne myślą o osobach z niepełnosprawnościami, ale także tego, jak często nie myślą o nich podczas tworzenia środowiska i planowania działań. Organizując przestrzenie i atrakcje dla małych dzieci, należy pamiętać o dzieciach i dorosłych z niepełnosprawnościami.